Historie Noord-Holland
Holland was dit voornaamste gewest van een Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd een Bataafse Republiek uitgeroepen. Na de staatsgreep aangaande 21 januari 1798 werd op 23 april 1798 de Acte aangaande Staatsregeling aangenomen, waarmee een oude gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. De republiek werd onderverdeeld in acht departementen betreffende zo veel mogelijk gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
dit departement van Texel
het departement betreffende een Amstel
het departement betreffende een Delf
Ernaast lagen tevens dit departement met een Schelde en Maas en dit departement met een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Uiteindelijk voldeed de andere indeling ook niet en na de instelling in 1801 aangaande het Bataafs Gemenebest werd het departement Holland ingesteld in overeenstemming met de oude gewestelijke grenzen van Holland. In 1806 werd het Bataafs Gemenebest vervangen door het Koninkrijk Holland. Het jaar daarop werd dit departement Holland opgedeeld in dit departement Amstelland (overeenkomend betreffende Noord-Holland) en dit departement Maasland (overeenkomend betreffende Zuid-Holland). Na in 1811 dit Koninkrijk Holland voor dit Franse Keizerrijk werden gevoegd, werden Amstelland bij Utrecht gevoegd tot het département de la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werden Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden betreffende een Maas.
Nadat de Fransen einde 1813 uit Holland gevlucht waren, was een indeling aanvankelijk ongewijzigd. Betreffende een Grondwet betreffende 29 maart 1814 werden de departementen verwisselen via provinciën ofwel landschappen. Zuiderzee en Monden met een Maas werden verenigd in de provincie Holland. Via minister Met Maanen werden in een grondwetcommissie alsnog een benaming Holland en West-Friesland voorgesteld "teneinde aan het verlangen met achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", doch dit werd door de rest over de commissie verworpen.[twee]
De andere provincie kreeg in 1814 een paar gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam met de voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour met Friesland naar Holland, maar een deel over Hollands Brabant was voor Noord-Brabant en in 1815 werd ook dit laatste Hollands Brabant, nederland betreffende Altena, bij Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werden in 1820 de grens betreffende Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Teneinde de dominantie te beperken werden Holland bij de grondwetsherziening met 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzakelijkheid hiertoe werd in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold dit wel in sterke mate wegens Amsterdam, het in 1838 het provinciaal gerechtshof met zich voorbij zag gaan ten gunste over Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd een overheersende positie van Amsterdam en drong men met op het herstel aangaande een verdeling zoals die was tussen dit Noorder- en Zuiderkwartier voor 1795. Op deze plaats werden echter ook niet met tegemoetgekomen. Nadat een Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werd die bij Noord-Holland gevoegd, waarop Zuid-Holland in 1864 dit grootste deel betreffende de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden de eilanden Vlieland en Terschelling voor de provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit betreffende Noord-Holland.
Rond 2010 tot 2012 was daar enige tijd sprake over ons samenvoeging aangaande een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd overduidelijk dat die regelen aangaande een baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto betreffende het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en een deel met Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit ons kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, een Waddenzee en het IJsselmeer. In dit zuiden grenst de provincie aan Zuid-Holland en Utrecht, in dit oosten via middel betreffende een Houtribdijk en Hollandse Brug aan een provincie Flevoland en in dit noorden door remedie aangaande een Afsluitdijk aan een provincie Friesland.
Een provincie mag worden onderverdeeld in ons noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en een zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en vroeger dit IJ) indien grens werkt.
Ten zuiden van dit Noordzeekanaal liggen de stedelijke gebieden met Amsterdam, Haarlem, de Haarlemmermeer met een luchthaven Schiphol en daarnaast dit Gooi, tevens een dichtbevolkt gebied, maar met ons landschappelijk totaal ander karakter (bosrijk en ook niet volkomen vlak).
Ten noorden van het Noordzeekanaal bevinden zich een Zaanstreek en overige, kleinere, delen en dorpen. Een dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij de plaats Alkmaar. Er bevinden zich in het deel aangaande een provincie verder landelijker gebieden: Waterland, de grote droogmakerijen hier Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en volkomen in dit noorden de Kop aangaande Noord-Holland betreffende het uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, het voormalige eiland Wieringen en dit waddeneiland Texel.
Een westkust aangaande een provincie is grotendeels door duinen beschermd. Op deze plaats liggen bekende badplaatsen wanneer Zandvoort, IJmuiden, Wijk aan Zee, Egmond aan Zee en Bergen. Daar waar een duinen door een Noordzee waren verzwolgen, werden de Hondsbossche Zeewering aangelegd.
De streek tussen Haarlem, Velsen (met allebei de zijden betreffende dit Noordzeekanaal), Beverwijk directory en Alkmaar heet Kennemerland. Een deel met Kennemerland vormt een IJmond, betreffende de Hoogovens en andere industrie: het kan zijn dit westelijk gebied van het Noordzeekanaal, betreffende indien middelpunt een haven en sluizen aangaande IJmuiden. Ten noorden over Kennemerland ligt de antieke marktplaats Schagen en op de noordpunt met dit schiereiland de marinehaven Den Helder, daarnaast veerhaven vanwege Texel.
Met een oostkust liggen historische steden zodra Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en tevens dit eiland nieuws Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland zijn het IJ (ooit ons zeearm) en het Noordzeekanaal met de daarin, al dan niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, wordt hier doorgestuurd Zaan en Spaarne, en het Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken meerdere dialecten gesproken. Landelijk geniet dit Amsterdams een meeste bekendheid, het behalve in Amsterdam in steden ingeval Alkmaar, Purmerend en Hoorn heel wat kan zijn te beluisteren, daar op deze plaats heel wat Amsterdammers wonen. Een meeste organische dialecten vindt men op het platteland. Hoe noordelijker men komt, hoe meer het lokale dialect betreffende een standaardtaal afwijkt; in het bijzonder het Tessels en het Wierings hebben een heel eigen karakter.
Net indien in overige dialectgebieden is in Noord-Holland sprake over ons teruggang van de dialecten. Zeker bestaan enkele dialecten alsnog opvallend vitaal. Betreffende name het Volendams wordt ter plaatse nog heel algemeen gesproken. Andere dialecten, zoals het Aalsmeers, bestaan nagenoeg verdwenen.
Dit IJ kan zijn vanouds ons barrière en het blijkt tevens uit de dialecten. De dialecten ten noorden van dit IJ bestaan een meest afwijkende.
Bij het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans ook in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te horen)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten ten zuiden over dit IJ en Noordzeekanaal lijken verdere op een dialecten aangaande Zuid-Holland en worden taalkundig ook dikwijls zodra Zuid-Hollands beschouwd. Immers nemen een traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts een overgangspositie in, met zowel Noord- als Zuid-Hollandse kenmerken. Een Gooise dialecten, welke intern vrij divers zijn, vallen in een Utrechtse band.
Boven het IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
De dialecten van vanouds geïsoleerde gemeenschappen als Volendam, Egmond ofwel een Waddeneilanden hebben ons enorm persoonlijk ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op sommige punten enorm conservatief gebleven, daar waar ze zich op andere punten juist opvallend beschikken over vernieuwd en daarom zeer scherp van een omliggende dialecten zijn gaan afwijken.
Een ordening aangaande een dialecten boven dit IJ is problematisch en is aanleiding geweest tot verscheidene polemieken in een taalwetenschap. Dikwijls is op een verwantschap met het Fries gewezen: betreffende name een conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) hebben heel wat achterbaks met dit Fries. Veel onderzoekers vermoedden een Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Het Hollands zou het Fries pas laat verdrongen hebben en bezit dit nooit helemaal mogen vernieuwen, zodat Friese vormen en constructies alsnog voortleven in de dialecten. Ofschoon deze theorie veel aanhang bezit, wordt ze via overige taalkundigen betreffende de hand gewezen en zullen de Friese vormen voorheen op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV is ons overheids-NV, opgericht op 1 juli 2004, betreffende de Provincie Noord-Holland zodra enig aandeelhouder. De bedrijf zorgt in opdracht aangaande een besturen betreffende de recreatieschappen vanwege de ontwikkeling, aanleg, het beheer en onderhouden aangaande 6 recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied waarom niet meer weten Amstelland.
Milieu Noord-Holland
In Noord-Holland bestaan twee omvangrijke nationale parken: het Nationaal Park Duinen met Texel (de gehele westzijde aangaande Texel) en dit Nationaal Park Zuid-Kennemerland (de brede duinstrook met Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Ernaast bestaan er in Noord-Holland ons tiental overige via Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder het Noordhollands Duinreservaat (over Wijk aan Zee tot Schoorl), een Schoorlse Duinen en de Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte zijn daar in Noord-Holland nog ettelijke andere vollere en kleinere natuurgebieden, bijvoorbeeld het Goois Natuurreservaat, een Hulk, het Naardermeer, het Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. plaats via Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland voor dit hoofdartikel aan dit thema.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is van de zomer ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort